Rủi Ro Tài Chính Là Gì? Các Rủi Ro Tài Chính Của Doanh Nghiệp

Rủi ro tài chính là khả năng xảy ra những sự kiện bất lợi ảnh hưởng đến tài chính của cá nhân, tổ chức hay doanh nghiệp. Rủi ro tài chính có thể gây ra thiệt hại về mặt tiền bạc, uy tín, khả năng hoạt động và phát triển của đối tượng chịu rủi ro. Các rủi ro tài chính của doanh nghiệp bao gồm rủi ro thị trường, rủi ro tín dụng, rủi ro lãi suất, rủi ro tỷ giá hối đoái và rủi ro thanh toán.

Trong bài viết này, Leanh.edu.vn sẽ chia sẻ cho bạn đọc về định nghĩa, nguyên nhân, hậu quả và cách phòng ngừa các loại rủi ro tài chính của doanh nghiệp. Hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây nhé.

1. Rủi ro tài chính là gì?

Rủi ro tài chính là một khái niệm quan trong trong quản trị tài chính của doanh nghiệp. Được hiểu là những rủi ro có ảnh hưởng dẫn đến sự giảm giá tài chính (hay là rủi ro kiệt giá tài chính) và rủi ro từ việc thực hiện các quyết định tài chính làm tổn thất đến hiệu quả hoạt động, lợi nhuận và giá trị của doanh nghiệp. Do đó, doanh nghiệp cần phải nhận biết, đánh giá và kiểm soát các rủi ro tài chính một cách có hiệu quả.

Để làm được điều này, doanh nghiệp cần có một hệ thống quản lý rủi ro tài chính bao gồm các bước như xác định rủi ro, phân tích rủi ro, định lượng rủi ro, lựa chọn chiến lược ứng phó và giám sát rủi ro. Bằng cách áp dụng các phương pháp và công cụ phòng ngừa và giảm thiểu rủi ro tài chính, doanh nghiệp có thể nâng cao khả năng chống chịu và thích ứng với những biến động của thị trường tài chính.

Một ví dụ về rủi ro tài chính thực tế như sau:

• Rủi ro tài chính liên quan đến nợ xấu như doanh nghiệp bị lừa đảo, chiếm dụng vốn, bị khách hàng chây ì,...
• Rủi ro tài chính liên quan đến thất thoát tài sản như bị nhân viên gian lận, tham ô, ăn cắp,...
• Rủi ro tài chính liên quan đến lãi suất như doanh nghiệp vay tiền với lãi suất thả nổi thì lãi suất tăng cao bất thường dẫn đến thiệt hại nhiều,...

2. Các rủi ro tài chính của doanh nghiệp là gì?

Trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh của mình, không có doanh nghiệp nào tự tin khẳng định không gặp bất cứ rủi ro tài chính nào. Luôn luôn có những rủi ro tài chính vô hình, dù rủi ro cao hay là thấp, mà doanh nghiệp phải đối diện trong tương lai. Vậy những rủi ro tài chính mà doanh nghiệp cần phải đối mặt gồm có gì?

Rủi ro tài chính thị trường

Rủi ro tài chính thị trường là rủi ro do những biến động của giá cả, lãi suất, tỷ giá hối đoái, chỉ số chứng khoán và các yếu tố khác của thị trường tài chính gây ra. Do đó, ảnh hưởng đến giá trị và lợi nhuận các khoản vay, đầu tư, khoản nợ và các công cụ tài chính phát sinh.

Một số ví dụ về rủi ro tài chính thị trường thường gặp như:

• Rủi ro tỷ giá hối đoái: Là rủi ro do sự biến động của tỷ giá hối đoái gây ra. Tỷ giá hối đoái là giá của một đồng tiền nước này so với một đồng tiền của một đất nước khác. Tỷ giá hối đoái có thể ảnh hưởng đến giá trị của các khoản đầu tư, xuất nhập khẩu, du lịch và các hoạt động kinh doanh quốc tế. Tỷ giá hối đoái có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như cung và cầu trên thị trường, kinh tế vĩ mô, chính sách tiền tệ, chính trị và sự kiện bất ngờ.
• Rủi ro giá cổ phiếu: Là rủi ro do sự biến động của giá cổ phiếu gây ra. Giá cổ phiếu có thể ảnh hưởng đến giá trị và lợi nhuận của các nhà đầu tư, các công ty niêm yết và các công ty liên quan. Giá cổ phiếu có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như kết quả hoạt động kinh doanh, xu hướng thị trường, tin tức, dư luận và cảm xúc nhà đầu tư,...

Rủi ro tín dụng

Rủi ro tín dụng là rủi ro bởi khả năng không trả nợ hoặc trả nợ trễ hạn của người vay đối với người cho vay gây ra thiệt hại về mặt tiền bạc, tài sản, uy tín và an ninh tài chính cho người cho vay. Rủi ro tín dụng có thể phát sinh trong các hoạt động cho vay của tổ chức tín dụng, ngân hàng, công ty tài chính hay cá nhân.

Một số phân loại rủi ro tín dụng như:

• Rủi ro danh mục
• Rủi ro giao dịch
• Rủi ro pháp lý…

Rủi ro thanh khoản

Rủi ro thanh khoản là rủi ro do sự thiếu hụt hoặc khó khăn trong việc chuyển đổi các tài sản doanh nghiệp thành tiền mặt hoặc huy động các nguồn vốn để đáp ứng nhu cầu thanh toán của người vay nợ, người gửi tiền hoặc các bên liên quan. Rủi ro thanh khoản có thể gây ra những thiệt hại không mong muốn cho ngân hàng, tổ chức tín dụng, nhà đầu tư và nền kinh tế.

Một số rủi ro thanh khoản thường gặp như:

• Rủi ro thanh khoản doanh nghiệp
• Rủi ro thanh khoản chứng khoán
• Rủi ro thanh khoản ngân hàng…

Rủi ro lãi suất

Rủi ro lãi suất là rủi ro do sự thay đổi bất lợi của lãi suất trên thị trường, làm ảnh hưởng đến lợi nhuận và giá trị của các khoản đầu tư, gửi tiết kiệm, vay nợ và các công cụ tài chính có lãi suất. Những đối tượng chịu thiệt hại do rủi ro lãi suất là người cho vay, ngân hàng, nhà đầu tư, tổ chức tín dụng,...

Một số nguyên nhân dẫn đến rủi ro lãi suất là:

• Sự không cân xứng về kỳ hạn giữa tài sản và nợ phải trả của ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng. Nếu thời hạn cho vay dài hơn thời hạn gửi tiền hoặc nguồn vốn khác, ngân hàng sẽ phải tái tài trợ khi lãi suất có thể cao hơn và ngược lại, ngân hàng sẽ phải tái đầu tư khi lãi suất có thể thấp hơn nếu thời gian cho vay ngắn hơn thời hạn gửi tiền.
• Sự biến động của nhu cầu và cung cấp tiền tệ trên thị trường. Nếu nhu cầu tiền tệ cao hơn cung cấp, lãi suất sẽ tăng lên và ngược lại. Cung và cầu tiền tệ có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như kinh tế vĩ mô, chính sách tiền tệ, chính trị, thiên tai, dịch bệnh và các sự kiện bất ngờ.
• Sự biến động của kỳ vọng về lạm phát và sự ổn định kinh tế. Nếu kỳ vọng về lạm phát cao, lãi suất sẽ tăng để bù đắp cho mức giảm giá trị của tiền tệ. Nếu kỳ vọng về sự ổn định kinh tế thấp, lãi suất sẽ cao để bù đắp cho mức rủi ro cao và ngược lại.

Rủi ro hoạt động

Rủi ro hoạt động là những rủi ro liên quan đến các quá trình, nhân sự, công nghệ, tài chính và các yếu tố bên ngoài ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, có thể gây ra những hậu quả tiêu cực như giảm năng suất, tăng chi phí, mất khách hàng, mất uy tín, vi phạm pháp luật và thậm chí là phá sản.

Một số ví dụ về rủi ro hoạt động là:

• Rủi ro nhân sự
• Rủi ro công nghệ sản xuất
• Rủi ro nguyên vật liệu
• Rủi ro hàng tồn kho,...

3. Phân tích các rủi ro tài chính

Phân tích rủi ro tài chính là quá trình đánh giá về nguy cơ, khả năng xuất hiện và mức độ nguy hại của các rủi ro liên quan đến hoạt động tài chính và mức độ sử dụng nợ của doanh nghiệp. Đồng thời, giúp cho nhà quản trị nhận diện, xác định được các rủi ro tài chính, nguyên nhân tác động để có các biện pháp phòng ngừa và quản trị rủi ro tài chính hiệu quả. Từ đó đưa ra các quyết định quản lý phù hợp với mục tiêu của doanh nghiệp.

Các bước cơ bản trong phân tích rủi ro tài chính gồm:

Bước 1: Xác định các loại rủi ro tài chính mà doanh nghiệp có thể gặp phải, như rủi ro lãi suất, rủi ro tỷ giá, rủi ro thanh toán, rủi ro thanh khoản, rủi ro tài sản, rủi ro doanh thu, rủi ro lợi nhuận, rủi ro vốn chủ sở hữu,...

Bước 2: Đánh giá mức độ ảnh hưởng, tổn thất của các rủi ro tài chính
Sử dụng các chỉ tiêu phân tích như hệ số tài trợ thường xuyên; hệ số nợ trên tài sản; hệ số các khoản phải thu, phải trả; hệ số khả năng thanh toán nhanh, khả năng thanh toán lãi vay; hệ số lợi nhuận sau thuế trên doanh thu (ROS); hệ số lợi nhuận sau thuế trên vốn chủ sở hữu (ROE); hệ số lợi nhuận sau thuế trên tài sản (ROA); ...

Bước 3: Dự báo các kịch bản có thể xảy ra trong tương lai dựa trên các giả định về biến động của các yếu tố liên quan đến rủi ro tài chính, như tỷ giá, giá cả, lãi suất, chi phí, doanh thu, lợi nhuận,..

Bước 4: So sánh các kịch bản dự báo để xác định kịch bản có khả năng xảy ra cao nhất và kịch bản có mức độ nguy hiểm cao nhất.

Bước 5: Đề xuất các giải pháp để giảm thiểu hoặc tránh được các rủi ro tài chính, như điều chỉnh cơ cấu tài chính, sử dụng các công cụ bảo hiểm hoặc phái sinh tài chính, tham gia vào các thỏa thuận thanh toán hay giao dịch linh hoạt, duy trì một mức dự trữ tiền mặt hoặc thanh khoản hợp lý,..

4. Quản trị rủi ro tài chính là gì?

Quản trị rủi ro tài chính là một quá trình để đối phó với những biến động do thị trường tài chính gây ra, thường liên quan đến việc đánh giá các rủi ro tài chính mà một doanh nghiệp, công ty đối mặt và phát triển chiến lược quản lý phù hợp với các ưu tiên, chính sách nội bộ.

Quản trị rủi ro tài chính giúp cho doanh nghiệp giảm thiểu và phòng ngừa các tổn thất tài chính, tận dụng các cơ hội kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường.

Xem thêm: Quản Trị Tài Chính Cá Nhân Hiệu Quả

5. Kiểm soát rủi ro tài chính

Kiểm soát rủi ro tài chính là quá trình giám sát, đánh giá và điều chỉnh các hoạt động tài chính của doanh nghiệp nhằm hạn chế, phòng ngừa các gian lận, sai sót, rủi ro, lãng phí hoặc thất thoát. Kiểm soát rủi ro tài chính bao gồm các bước sau:

• Xác định các rủi ro tài chính mà doanh nghiệp, tổ chức có thể gặp phải
• Đánh giá mức độ nghiêm trọng và xác suất, thời điểm xảy ra của các rủi ro tài chính bằng cách sử dụng các phương pháp thống kê, mô hình hóa và học thuyết kinh tế.
• Lựa chọn và áp dụng các biện pháp kiểm soát để giảm thiểu tối đa hoặc tránh được các rủi ro tài chính như sử dụng các công cụ bảo hiểm, thiết lập các quy trình và quy định nội bộ,...
• Theo dõi và đánh giá hiệu quả của các biện pháp kiểm soát bằng cách phân tích và thu thập các dữ liệu tài chính, kiểm tra và xử lý các sự cố, cải tiến liên tục các quy trình và công cụ kiểm soát.

6. So sánh rủi ro kinh doanh và rủi ro tài chính

Rủi ro kinh doanh và rủi ro tài chính là hai khái niệm trong kinh tế mà mọi người rất hay nhầm lẫn với nhau. Vậy rủi ro kinh doanh khác như thế nào với rủi ro tài chính?

Rủi ro tài chính là một khái niệm quan trọng trong quản trị doanh nghiệp, đặc biệt là trong hoạt động đầu tư và tài chính, ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh, khả năng thanh toán, uy tín và giá trị của doanh nghiệp. Do đó, doanh nghiệp cần phải nhận biết, đánh giá và kiểm soát các rủi ro tài chính một cách hiệu quả, bằng cách áp dụng các phương pháp phân tích, dự báo, lập kế hoạch và sử dụng các công cụ tài chính phù hợp.

Xem thêm: 

• Đầu Tư Là Gì? Các Hình Thức Đầu Tư Tài Chính Hiện Nay
• Tài Chính Là Gì? Những Thông Tin Cơ Bản Về Ngành Tài Chính
• Khóa học quản lý tài chính cá nhân bền vững

Trên đây là toàn bộ kiến thức về khả năng thanh toán và hệ số phân tích khả năng thanh toán. Để biết thêm những kiến thức và kinh nghiệm đầu tư các bạn có thể tham khảo Khóa Học Phân Tích Tài Chính Doanh Nghiệp.

Hy vọng bài viết mà Leanh.edu.vn cung cấp thông tin về rủi ro tài chính sẽ hữu ích cho các bạn. Chúc các bạn thành công!